Ebû Umâme (r.a.) ve Rasûlullah (s.a.v.)’in ashabından daha başkalarından rivâyete göre,
Rasûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:
“Herhangi bir Müslüman kimse Müslüman bir köleyi hürriyetine
kavuşturur ise o köle o kimsenin ateşten kurtuluşuna sebep olur. Kölenin her organı onun bir
organını ateşten kurtarır. Herhangi bir Müslüman kişi iki Müslüman kadın köleyi hürriyetine
kavuşturur ise o iki kadın, o hürriyetine kavuşturan kimsenin ateşten kurtuluşuna sebep olur.
Onların her bir organı o kimsenin bir organını ateşten kurtarmış olur. Herhangi bir Müslüman
kadın Müslüman kadın köleyi hürriyetine kavuşturursa kendisinin ateşten kurtuluşuna sebep olur.
O cariyenin her bir organı onun her bir organını ateşten kurtarır.”
(Tirmizî rivâyet etmiştir.)
Tirmizî: Bu hadis bu şekliyle hasen garibtir. Bu hadis erkek köleyi hürriyetine kavuşturmanın cariyeyi hürriyetine kavuşturmaktan daha
değerli olduğunu gösteriyor. Hadiste anlatıldığı şekilde bu hadis tüm geldiği şekillerde sahihtir.
Ebû Hüreyre (r.a.)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v.)’den dinlemiştim
şöyle buyuruyordu:
“Her kim mü’min bir köleyi hürriyetine kavuşturursa o kölenin her bir organı
karşılığında onun bir organı ateşten kurtulur.”
(Buhârî, Itk: 1; Müslim, Itk: 5)
Enes b. Mâlik (r.a.)’den rivâyet edildiğine göre: “Rasûlullah (s.a.v.), Safiyye’yi
hürriyetine kavuşturdu ve onunla evlenerek hürriyetine kavuşturmayı mehir saydı.” (Müslim,
Nikah: 14; Nesâî, Nikah: 65)
Tirmîzî: Enes hadisi hasen sahihtir. Peygamber (s.a.v.)’in ashabından ve daha sonraki
dönemlerden bazı ilim adamları uygulamalarını bu hadisle yaparlar. Şâfii, Ahmed ve İshâk bu görüştedir. Bazı
ilim adamları ise cariyenin azâd edilmesinin mehir sayılmasını pek hoş görmezler ayrıca mehir verilmesi
gerekir derler. Fakat birinci görüş daha sahihtir.
Ebû Musa (r.a.)’nın babasından rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v.): “Üç kişi
vardır ki onlara mükafatları iki kat olarak verilir:
1- Bir köle ki hem Allah’a olan kulluğunu yerine getirir hem de efendisinin hakkını güzelce
yerine getirirse karşılığı iki kat olarak verilir.
2- Güzel bir cariyesi bulunan kimse o cariyesi güzelce terbiye edip hürriyetine kavuşturur ve
sonra da onunla evlenirse ve bu yaptığı işi de Allah’ın rızasını kazanmak için yaparsa iki kat mükafat alır.
3- Önceki kitaba inanan sonra kendisine ulaşan diğer Kitab’a da inanan kimseye de mükafatı iki
kat olarak verilir. (Müslim, Nikah: 14; Nesâî, Nikah: 65)
İbn ebî Ömer, Sûfyân vasıtasıyla Salih b. Salih’den (ki adı İbn Hay’dır.) Şa’bi’den, Ebû Bürde’den,
Ebû Musa’dan mana olarak bu hadisin benzerini bize rivâyet etmiştir.Tirmîzî: Ebû musa hadisi hasen sahihtir. Ebû Bürde b. ebî Musa’nın ismi Âmir b. Abdillah b. Kays’tır.
Şu’be ve Sûfyân es Sevrî bu hadisi Salih b. Hay’den rivâyet etmişlerdir. Salih b. Hay ise Hasen b. Salih b.
Hay’ın babasıdır.